uit ADO 103

Voedselteams

Een mogelijk antwoord op de toenemende bezorgdheid kunnen de voedselteams zijn. In Sint-Joris-Weert is al enige tijd een voedselteam actief, en sinds een goed jaar draait het voedselteam in Haasrode op kruissnelheid. En in heel wat gemeenten in Vlaanderen worden er nieuwe voedselteams opgericht.
Het idee achter de voedselteams is erg aantrekkelijk. Drie organisaties stonden aan de wieg van de voedselteams, zo vertelt Lieve Vercauteren van Vredeseilanden-Coopibo: Elckerkyc, die zich als vormingsorganisatie bezighoudt met duurzame ontwikkeling, Wervel, werkgroep voor eerlijke en verantwoorde landbouw (nu niet meer zo actief erbij betrokken) en Coopibo, begaan met duurzame landbouw in de Derde Wereld.

Zij stelden vast dat er bij de consument een groeiende vraag naar kwaliteit van de voeding bestaat. Ook bij boeren en tuinders is er toenemend ongenoegen. Heel wat van hen willen weg uit het klassieke systeem van het louter leveren van grondstoffen aan de voedselindustrie. Ze willen zelf, met respect voor de grond, een voedselproduct leveren. Industriële landbouw wordt als grootschalig, kapitaalsintensief en vervuilend beschouwd. Maar hoe krijg je je leningen afbetaald? Bestaat er geen systeem om enige zekerheid van afzet te garanderen?

Voedselteams zijn meer dan een distributiemodel voor landbouwproducten. Verschillende doelstellingen worden nagestreefd.

Een eerste doel is het herstellen van het vertrouwen tussen de consument en de landbouwer. Nog slechts 2% van de bevolking boert, wij kennen geen boeren meer (al is dit in een toch wel plattelandsgemeente als Oud-Heverlee minder zo dan in de stad) en onbekend is onbemind. Je ziet ook zelden of nooit de positieve kant van de landbouw in de media. Daarbij komt nog dat heel wat producten onherkenbaar zijn (tiens, zegt mijn neefje, frieten, kun je dat ook zelf van aardappelen maken?) en ook altijd en overal beschikbaar (aardbeien op nieuwjaar?) Als alle contact verbroken is, zal ook de boer zich niet meer verantwoordelijk voelen voor wat op je bord terecht komt. Via rechtsreekse contacten tussen producent en consument weten de mensen hoe en wat, en groeit het vertrouwen.

Een tweede doelstelling is het bevorderen van de duurzame landbouw. Nu zitten wij in een groeimodel: meer produceren, meer concurreren, meer exporteren. Wie anders wil, moet het nog steeds zelf uitzoeken en zal vaak tevergeefs aankloppen bij overheid. Duurzame landbouw is milieuvriendelijk en probeert de natuurlijke kringloop te respecteren in een ecologisch verantwoorde landbouw. Duurzame landbouw probeert de autonomie van het eigen bedrijf te vergroten. Niet meer een anonieme schakel te zijn in een voedselketen, maar de meerwaarde van eigen kennis en eigen arbeid te behouden op het eigen bedrijf. Duurzame landbouw betekent diervriendelijkheid: het respecteren van het soorteigen natuurlijke gedrag van dieren. Er is dus ook vlees in het voedselteam. Niet iedereen is immers vegetarisch. Geen ingevoerd krachtvoer uit de derde wereld, maar een min of meer diervriendelijke veeteelt. Best zijn gemengde bedrijven, maar ook de biologische landbouw wordt tegenwoordig erg gespecialiseerd.
Duurzame landbouw is tenslotte ook een duurzaam inkomen voor beroepslandbouwers. We betalen een prijs die volledig de kosten dekt. Voedselteams zijn dus wel wat duurder dan grootwarenhuizen.
Een derde doelstelling is het bevorderen van een regionale economie. We consumeren meer en meer producten uit de hele wereld, ook als ze hier geproduceerd kunnen worden, met vervuilend lange-afstandstransport als gevolg. We willen het vervoer beperken en zoveel mogelijk streek- en seizoensgebonden producten gebruiken. Uitwisseling met derde wereld is prima, als de producenten tenminste een eerlijke prijs krijgen. In Sint)Joris-Weert zijn er trouwens wereldwinkelproducten te verkrijgen via het voedselteam.

Het bevorderen van sociale contacten is een laatste doelstelling. Bij het wekelijkse ophalen van je bestelling sla je al gauw een babbeltje en ontmoet je weer nieuwe mensen uit je buurt.
Hoe je concreet te werk gaat in een voedselteam, bepaal je voor een groot stuk zelf als groep. In elk geval engageer je je als consument om gedurende een langere periode wekelijks een aantal producten af te nemen. Je bepaalt zelf of, wat en hoeveel je wil van de volgende pakketten : zuivel (kaas, yoghurt, …), brood, groenten, fruit, vlees, wereldwinkelproducten,… Coopibo legt de contacten met biologische tuinders, bakkers, enz in je buurt, maar het voedselteam regelt zelf de bestellingen en de betaling. Dit administratieve werk is toch wel een hele klus. Verder moet je een depot vinden : een garage, een schuur, een plaats waar de producent wekelijks zijn goederen kan leveren en waar iedereen van het team zijn/haar producten op komt halen. Wij van het voedselteam in Haasrode mochten vorig jaar het zaaltje van café De Deugniet gebruiken als depot, waarvoor nogmaals van harte bedankt.

Af en toe kom je als voedselteam samen om te evalueren of alles naar wens verloopt.
En een antwoord tenslotte op de meest gestelde vraag als je het over voedselteampaketten hebt : neen, het is niet elke week groene kool. Dat viel eigenlijk best mee : je koopt een heleboel groenten die je anders nooit zou verbruiken.

Voor het ogenblik is er geen plaats meer in het team van Haasrode, maar wie interesse heeft kan altijd contact opnemen met

Netwerk Voedselteams,
Elcker-Ik, K. Albertlaan 2,
3010 Kessel-lo (016/35.05.51)

of met

Vredeseilanden-Coopibo, Blijde Inkomststraat 50,
3000 Leuven (016/31 65 80)

Misschien zijn er mensen in uw buurt geïnteresseerd ?