uit ADO 104

Van kapellen en processies,
               een familiegeschiedenis.

Toen trok op de zondag van de kermis de processie met fanfare door het dorp, zo vertelt ons Omer Steeno, voorzitter van de Kerk-fabriek te Haasrode. Onderweg hield de processie hier en daar stil aan een ‘statie’ voor een korte gebedsdienst, de priester zette de ‘monstrans’ op een ‘rustaltaar’, er werd gezongen zoals tijdens het ‘Lof’ op zondagnamiddag en de priester gaf de zegen met het ‘Allerheiligste’.

De kapel van Sint-Anna in de Dalemstraat was zo’n traditionele ‘statie’, heel Haasrode kende de kapel. Maar sedert de jaren zestig gaat de processie niet meer uit en ook de kapel raakte in de vergetelheid. Het oorspronkelijke beeld van de heilige Anna werd gestolen, vandalen sloegen vaasjes kapot, beschadigden de deur en de ‘tand des tijds’ deed de rest. Deze kapel is de enige van de oude kapellen die overblijft in Haasrode. De Sint-Elooikapel aan de hoek van de Armand Verheidenstraat tegenover de Dalemstraat werd afgebroken toen de weg werd gebetonneerd, de Sint-Bernarduskapel op de hoek van de Bergenstraat en de Dalemstraat is al lang verdwenen.

De geschiedenis van een kapel is de geschiedenis van Haasroodse families.

In 1866 werd de Sint-Annakapel opgericht, op initiatief van Franciscus Tilqui, een echte Haasrode-naar die in 1795 was geboren en die huwde met de even Haasroodse Anna Maria Loonbeek. Toen hij in 1865 overleed, was zijn laatste wilsbeschikking dat er na zijn dood een kapel ter ere van de heilige Anna zou worden gebouwd op de ‘Keesberg’, zoals die plaats toen werd genoemd. De meeste kinderen van het echtpaar Tilqui-Loonbeek stierven zeer jong, ze hadden er tien gehad, maar de hongersnoden hadden hier hard toegeslagen (150 inwoners van het Bierbeek van toen, Bierbeekenaren, Haasrodenaren en Blandenaren trokken toen wegens de honger naar Amerika). Bernard-Joseph, op zijn beurt gehuwd met ene Maria-Coleta en Anna-Coleta Loonbeek, gehuwd met Henri Pettens voerden de wilsbeschikking van hun vader uit.

De parochianen droegen bij aan de bloei van de kapel, die met de jaren rijkelijk werd versierd. Vele missen werden opgedragen met het geld dat daartoe in de offerblok werd gegeven. Uit de archieven diepte Omer Steeno op dat tussen 1905 en 1912 bijvoorbeeld jaarlijks een bedrag van gemiddeld tien frank werd ingeschreven in het notaboekje van pastoor Beirinckx. Dat was in die tijd een heel bedrag, zeker als men bedenkt dat er in Haasrode vooral arme en zeker geen rijke mensen of notabelen woonden. Er brandde ook altijd een overvloed aan kaarsen; bijvoorbeeld als een koe moest kalveren, maar ook voor kinderziekten en stuipen. Wat begon als een realisatie van de familie Tilqui, werd later voortgezet door de families Pettens, Magits en Rans. Inderdaad, “boer Kees”, Louis en Ciska, alledrie kinderen van het echtpaar Pettens-Tilqui, lieten zich bijzonder in met de kapel. Toen in 1936 het ouderlijke huis werd verkocht aan Frans Rans-Caroline Evers, liet Ciska de kopers als verkoopsvoorwaarde beloven dat zij steeds zorg voor de kapel zouden dragen, wat zij ook deden. Anderzijds kwam de familie Magits al vroeg in het verhaal, toen Elia Tilqui, een dochter van Bernard huwde met Henri Magits. Antoon Magits, een van hun tien kinderen, nam later de zorg voor de kapel ter harte. Maar de devotie van het volk is verzwakt en daarmee ook de belangstelling voor de kapel.

Wat nu met zo’n oude kapel?

De Kerkfabriek van Haasrode wil het kerkelijke cultuurpatrimonium behoeden voor verdwijning. Een overblijfsel zoals de Sint-Anna kapel getuigt van het leven en de mentaliteit van ons volk in vroegere dagen, aldus Omer Steeno. De leden zochten naar middelen om de kapel te herstellen, ze lieten een voorontwerp opstellen. Armand Merckx, afgevaardigde van het gemeentebestuur in de Kerk-fabriek, bepleitte de zaak bij het Schepencollege en wel met succes. Na de geslaagde restauratie van het kerkje van de heilige Maria-Magdalena te Vaalbeek worden de werken aan de Sint-Annakapel toevertrouwd aan de technische dienst van de gemeente, in samenwerking met de VDAB. Inmiddels is men al volop aan de realisatie van dit gelukkige initiatief begonnen...

Met dank aan Omer Steeno die ons zoveel over de culturele geschiedenis en over mensen van ons dorp kon vertellen.