uit ADO 114   

serie "Het religieuze leven in Oud-Heverlee"

De Karmel in Haasrode.

Een volgend deel van onze serie “het religieuze leven in Oud-Heverlee”
Het eerste deel van het interview met pater Goris kon u in vorig nummer lezen.
We pikken de draad van het verhaal terug op in de tweede Wereldoorlog en gaan door tot het de wel heel onzekere toekomstplannen van het klooster.

"Geweld was er niet alleen boven Leuven. Ook Kortrijk kreeg van de brokken. Onze school en ons klooster werden er met de grond gelijk gemaakt. Onze leerlingen zaten ook daar in de kelders en pater Alanus zaliger wist te vertellen dat er sommigen met de daver op het lijf gilden dat “ze gingen pater worden”. Want dit was het Sint-Albertuscollege: een wat men noemde apostolische school zoals elke religieuze orde en congregatie er één had in Vlaanderen, en waar men naar toe ging als men meende pater of missionaris te kunnen worden. En als men er zelf niet van bewust was, waren er altijd wel ouders of tante nonnekes die ervan droomden. Hoeveel jongeren uit kleinere middens hebben daar de kans gekregen verder te studeren. Dit mag ook wel eens gezegd worden. En zij hebben er niet allemaal de frustraties bij gekregen waarover sommige zgn. “bekende Vlamingen” de mond vol hebben...

Het lag derhalve voor de hand: Haasrode kon verder opgetrokken worden in functie van de school. Er moet in die tijd een fameuze weldoener zijn geweest die dit op zich heeft genomen. Hoewel wij met verbazing kijken naar de naar ons aanvoelen belachelijke sommen voor bv. al het voleiken houtwerk van het gebouw.

Het schooljaar 49-50 betekende de uittocht vanuit Eksaarde naar Haasrode, althans voor de laatste vier jaren. Wij waren met 25. Allen met de fiets: uit leper, Turnhout, Munsterbilzen, Gent, Antwerpen, Blankenberge, Bikschote, Grobbendonk en noem maar op. Allemaal internen, met de fiets, de bossen dicht bij, de twee maanden van op-school-zijn vullend met voetbal, speelzalen met boksdemonstraties van Maurice, die nog in onze straat woont, met declamatieavonden en films, en ook, jawel een dagelijkse eucharistieviering en een pak lesuren gegeven door allemaal pater-leraars, de ene wat strenger dan de andere. Het was een heerlijke tijd. Juffrouw Maria was present in de keuken, deed het naaiwerk, schrobde en poetste: werkte 19 uren per dag, schilderde ondertussen samen met pater Godfried de patattenkelder vol tekeningen, kelder die nu de krea is en toen als speelzaal fungeerde.

Daarna leefde Haasrode voort zonder mij, want het noviciaat in Brugge werd mijn nieuwe tehuis. Een medeleerling werd dominicaan, een andere werd trappist, en later priester in het bisdom Gent, de vierde ging op kot in Leuven...

De tijd van de strijd rond het Schoolpakt in ‘58 bracht een hele beroering met zich mee. Minister Collard besliste dat een schooI niet op twee plaatsen kon bestaan, wat voor ons het geval was: de jongeren in Eksaarde, de ouderen in Haasrode. Dus: bouwen maar in Haasrode!
Gelukkig was er weer een ons goedgezinde weldoener die ons vroeg haar erfenis te besteden aan een sociaal doel. Pater Willem was in zijn element: bij het klooster-vierkant werd met heel wat materiaal uit de Internationale Expo 58 in Brussel een modern uitziende vleugel ingeplant, a.h.w. weglopend van het statige gebouw. Moest het een voorteken zijn van wat er de volgende jaren stond te gebeuren ?
Voor het schooljaar 1959-60 waren de lokalen gebruiksklaar. Na meer dan dertig jaar ogen ze nog modern: veel beton, bakstenen binnenmuren, grote ramen, dus veel licht. En dit in een groene natuur: bosklassen avant-la-lettre

.   de nieuwe vleugel, opgetrokken met materiaal van Expo '58 !

"Maar... zoals het geldt voor alle apostolische scholen: het college, met nu meer en meer leken als leraar, verloor stilaan haar specifieke karakter: het word een open school, waarbij de eerste externen werden toegelaten, het aantal studierichtingen breidde zich uit, hierin de wensen volgend van de talrijker wordende leerlingen.
Hoe reilde en zeilde het klooster ondertussen ? In een bepaald opzicht deed het tweede Vaticaans Concilie zich ook hier gelden. De verschillende orden en congregaties werden zich blijkbaar bewust van hun specifieke zending in de Kerk. Ook de Karmels met hun toch eigen oriëntatie sloeg resoluut wegen in waarbij sommige landschappen uit het oog verdwenen. Onderwijs leek niet die specifieke taak van de karmeliet. Hevige discussies waren er het gevolg van: het theologische studiehuis werd overgebracht naar het klooster in Gent. Er word een plan opgezet om van Haasrode een bezinningscentrum te maken. Het liep op een sisser uit. Af en toe bood het klooster logies aan een buitenlandse karmeliet die in Leuven kwam studeren. De meeste paters-leraars kregen een andere taak toegewezen en verlieten dus Haasrode.
Ooit was er nog een internationaal karmelietaans congres over het apostolaat in onze orde. Al bij al schreef het klooster van Haasrode tot hiertoe geen indrukwekkende geschiedenis. Voorlopig zou het college blijven maar “je was kapitein op een zinkend schip”, zoals de provinciale overste mij toen voorhield. Slechts enkele bleven derhalve achter om het schip drijvend te houden.

Maar het schip zonk niet!!! Integendeel, het zette telkens nieuwe zeilen bij. Het kreeg naam in het Leuvense. Sommige verkeerd ingelichte kringen hadden het over een eliteschool. Ten onrechte! De zoon van de minister stond naast de zoon van de loodgieter in de afwaskeuken... Het kwam zover dat leerlingen moesten geweigerd worden bij gebrek aan ruimte. Het internaat werd afgeschaft, ook bij gebrek aan kandidaten. Het college was op weg naar een nieuwe toekomst.

En de paters-overlevenden op het schip ? Een paar ouderen bleven achter. Zij hadden hun hele leven aan het college gewijd, zodat de wijze oversten van die tijd vonden dat zij die bomen niet meer konden verplanten. Ondertussen stapten zij wel reeds over naar de eeuwigheid. Twee bleven volop in de school.
Vanzelfsprekend viel het strikt geordende van een kloosterdagorde weg. Gelukkig is de Karmel eerst en vooral een geest. Wie niet over de gehele dag een biddende mens probeert te worden zal het ook niet klaarspelen door dagelijks twee uren op commando voor het tabernakel te gaan knielen. Een karmeliet bidt overal en altijd, ofwel nergens.

Ondertussen hebben wij de zorg voor het college helemaal uit handen gegeven en toevertrouwd aan een team van leken, wat in de toekomt trouwens meer en meer een feit zal worden in onze katholieke scholen."

Maar pater Goris heeft ook minder goed nieuws. Om de zes jaar krijgt elk karmelietenklooster van de oversten in Rome een “visitatie”. Het verdict van de laatste visitatie, rond Pasen dit jaar, sloeg bij de paters en broeders in als een bom: in al hun wijsheid beslisten de oversten dat na Pasen het klooster opgedoekt wordt. Dat betekent dat de 3 broeders en pater Goris zouden moeten verhuizen. Met enige weemoed, dat was ons wel duidelijk.
Voor het college heeft deze beslissing niet al te veel gevolgen. Het gehele gebouw is voor 50 jaar in erfpacht gegeven aan de inrichtende macht van de school. Minder dan de helft van het oorspronkelijke klooster wordt nog effectief als klooster gebruikt. Al de rest, tot en met de kapel, is al in gebruik voor het college. Er rest de paters zelfs geen enkele ruimte die nog groot genoeg is om de zondaagse misvieringen, die tot voor kort voor een 10 tot 20tal gelovigen gehouden werden, nog te laten plaatsvinden. 

Maar het einde van klooster is het einde van de wereld niet. Dat weet Pater Goris zeker en hij is zelfs eerder optimistisch: ‘t is een kwestie van tijd, maar ontegensprekelijk zal het tij keren, de slingerbeweging die de wereld naar het materialisme stuwt, zal ooit opnieuw omslaan en plaats maken voor het spirituele.

Pater Goris, dat geloven we graag, en wij hopen met u, dat er nog die spreekwoordelijke appel uit de kast valt, om toch nog die religieuze vertegenwoordiging te behouden in het college. Het gaat u goed!

uit een oude    schoolbrochure