stiltegebied


	uit ADO 119		Eén Vlaming op drie heeft last van lawaai en in een landelijk dorp als het onze is dat niet anders. Dat kon u in ons vorig nummer lezen. Maar is het nog wel ergens stil in Vlaanderen? Vluchten kan niet meer...of toch? Een stiltegebied in Oud-Heverlee

	Het geluid in Vlaams-Brbant gemeten: De groene gebieden zijn er als potentiële stiltegebieden uitgekomen. Hoe roder de inkleuring hoe meer geluidsvervuiling. Een geluidskaart van Meerdaalwoud. Duidelijk blijkt dat de geluidsvervuiling afneemt naar het centrum van het bos toe. De invloed van de E40 en de Naamsesteenweg is ook zeer groot. t Het besluit van de studie geeft aan dat 2 gebieden stil genoeg zijn om als stiltegebied in aanmerking te komen. Het donkerste deel komt alleen in aanmerking als de Weertsedreef autoluw wordt. De Naamsesteenweg verdeelt het stiltegebied in twee.		Vlaanderen heeft een oppervlakte van 13.500 km2 en een bevolking van 5,9 miljoen inwoners, dit is 438 inwoners per km2. 2,7 miljoen personenwagens maken gebruik van meer dan 50.000 km wegen. De dichtheid van het wegennet is in Vlaanderen 4,20 km weg/ km2, tegenover 2,65 in Nederland, 3.03 in Japan en 0,71 in de V.S. Daarbovenop komt nog 1.800 km spoorwegnet, enkele luchthavens, verschillende grote industriële zones, enz. De geluiden van al deze bronnen groeien naar elkaar toe zodat het hele grondgebied langzaam maar zeker akoestisch dichtslibt. Gewapend met een sonometer is men het Vlaamse land rondgetrokken. In de landbouw- en groengebieden moesten er nog wel stille gebieden te vinden zijn, dacht men. Maar wat bleek? Slechts 53 gebieden komen in aanmerking als potentieel stiltegebied. Van de groengebieden zoals ze op de gewestplannen zijn ingetekend is reeds 82 % verstoord door het geluid van verkeer of industrie. Indien we niet beginnen met het beschermen van wat overblijft zal heel Vlaanderen worden omgevormd tot één grote “grijze” geluidszone. In de provincie West-Vlaanderen zijn de gebieden Lampernisse en het Zwin aan nader onderzoek onderworpen, in Oost-Vlaanderen zijn dat de omgeving van Brakel, de Kalkense Meersen, het gebied Stekene-Sint-Niklaas en Geraardsbergen-Ninove. In de provincie Antwerpen werden de Kalmthoutse heide, de Bossen van Ravels en Wortel-Kolonie van nabij bekeken, in Limburg één gebied in Noord- Oost Limburg, één in de Voerstreek, Gerhagen nabij Tessenderloo en de vallei van de Ziepbeek in de omgeving van Lanaken. Tenslotte in Vlaams- Brabant zijn de omgeving van Tielt-Winge, Diest, Zemst, Oud-Heverlee, Kortenaken en Galmaarden geïnventariseerd. Van al deze onderzoeken werden uitgebreide rapporten gepubliceerd. Voor we dat rapport over Oud-Heverlee eens nader onder de loep nemen willen we weten wat een stiltegebied eigenlijk is en wat de bedoeling is om officiële stiltegebieden te creëren. Wat is een stiltegebied? Een 'stiltegebied' wordt gedefinieerd als een gebied van minstens één vierkante kilometer waarin de natuurlijke geluiden overheersen, zowel afkomstig van fauna als van flora. Denken we bv aan het ruisen van de bomen en het tsjirpen van krekels op een warme zomeravond. Naast deze 'natuurlijke geluiden' mogen er ook 'gebiedseigen geluiden' te horen zijn. Slechts weinigen zullen het geluid van landbouwwerkzaamheden in agrarisch gebied of onderhoudswerken in bosgebied als storend ervaren. Van een “doodse” stilte is dus zeker geen sprake. Iedereen die al eens in een akoestisch dode ruimte geweest is, waar je enkel nog het ruisen van het eigen bloed hoort, weet trouwens dat dat verre van aangenaam is. Het geluid valt dus zeker niet weg in zo'n gebied. Wat is de bedoeling ? Nemen we het tot nog toe enige officiële stiltegebied in het Vlaams-Brabantse Vollezele als voorbeeld. Het stiltegebied “Dender-Mark” is er afgebakend met borden. Voor de inwoners verandert er in de praktijk weinig: het gras afmaaien en de auto gebruiken kan als vanouds. Spectaculaire maatregelen zijn er trouwens niet bij, voornamelijk maatregelen om de bestaande stille toestand te bestendigen. Zo kan er gedacht worden aan maatregelen om sluipverkeer te verhinderen, snelheidsbeperkingen en dergelijke. Dat is voer voor de plannenmakers die de structuurplannen, milieubeleidsplannen en mobiliteitsplannen enz hierop kunnen afstemmen. Oud-Heverlee De onderzoekers hebben zich geconcentreerd op 2 gebieden, ééntje in het hart van Meerdaalwoud, en ééntje in het hart van Mollendaal, aan de andere kant van de Naamsesteenweg. Ze verdeelden het gebied in 105 vierkanten met een zijde van 500 meter. Op enkele windstille dagen trokken ze er met de sonometer op uit en legden voor elk hokje de meetresultaten vast. Voor de freaks: telkens werden 4 meetwaarden genoteerd, zo staat LA5, LA50 en LA95 voor het geluidsniveau dat resp.5% en 50% en 95% van de tijd overschreden werd. en tenslotte staat LAeq voor equivalent of “gemiddeld” geluidsniveau. Telkens in dB. Maar de onderzoekers gebruikten ook het beste meetinstrument dat ze bij zich hadden, namelijk hun oren. Ze noteerden dus vlijtig welke omgevingseigen, omgevingsvreemde en natuurlijke geluiden er hoorbaar waren op de meetplaats. Vooral vliegtuigen, pas opgestegen of op grote hoogte,militaire vliegtuigen en autoverkeer waren hoorbaar, zelfs op de stilste plekken De meetresultaten van het bijna constante achtergrondlawaai (LA95) werden uitgezet op kaart 1. Duidelijk zien we het stoorniveau toenemen van het centrum van het bos naar de randen toe. (Op onze internetpagina’s is de kaart in kleur en dus duidelijker) 0 dB is de gehoordrempel van de mens, elke 10 dB méér, is een verdubbeling van het geluidsniveau, 120 dB is zowat de pijngrens, en langdurige blootstelling aan 80 dB kan al permanente gehoorschade berokkenen Het besluit van de studie nemen we integraal over:

	De besluiten van de studie		Het deelgebied A, links van de N25, dat het Meerdaalbos bevat wordt in het noorden nog gestoord door de wegverkeerslawaai van de E40. Ook het verkeer op Maurits Noëstraat, een verbindingsweg tussen de Waversebaan en de N25, is storend. Het gebied in en rond het militair domein daarentegen en het Meerdaalbos zelf zijn wel stil te noemen op overvluchten van vliegtuigen na. De Weertse Dreef blijft echter een storend element: deze weg wordt immers frequent gebruikt en er wordt aan hoge snelheden gepasseerd door zowel lichte vrachtwagens als personenwagens. Bovendien is het wegdek in slechte staat. Vandaar dat op kaart 2 een zone werd aangeduid als stiltegebied, doch de Weertse Dreef en omgeving werden aangeduid als potentieel stiltegebied. De Weertse Dreef afsluiten voor àlle verkeer, uitgezonderd gemachtigden, is een noodzakelijke maatregel om de stiltekwaliteit te verbeteren. Een uitbreiding van het stiltegebied naar het noorden toe is niet evident. Om het lawaai van de E40 op zulke afstanden te reduceren dient het lawaai aan de bron aangepakt to worden (geluidsschermen bijv. hebben op zulke afstanden totaal geen effect). Dit kan enkel door de vervanging van het huidige wegdek door een akoestisch beter wegdek. Het deelgebied B ten oosten van de N25 komt ook gedeeltelijk in aanmerking als stiltegebied. Net zoals in deelgebied A valt het bovenste stuk weg omwille van het lawaai van de E40. Ook het drukke verkeer op de Opvelpsestraat Hoegaardsesteenweg verstoort het omgevingsgeluid. Het Mollendaalbos daarentegen en het gebied ten zuiden van de Zwartenhoekstraat zijn wel stil te noemen op de overvluchten van militaire en burgervliegtuigen na. Het stiltegbied is afgebakend op kaart 2. Beide gebieden worden van elkaar gescheiden door de N25. De uitbreiding tot één groot stiltegebied is mogelijk, doch dit houdt in dat de N25 over een afstand van ongeveer 5 km moet ondertunneld worden. Ook naar het zuiden toe is uitbreiding mogelijk. Hiervoor is nader onderzoek in het grensgebied van de provincie WaalsBrabant noodzakelijk.

	vervolg...		We kunnen ons alweer eens gelukkig prijzen: op korte afstand ligt nog een schaarse ‘oase van rust’. Zo ongelooflijk schaars dat we echt moeite moeten doen om deze stilte te behouden, en waarom niet, uit te breiden, zoals de studie suggereert. Volgend nummer een afsluitend stukje met uw reacties, en we hopen dat we ook de bevoegde schepen kunnen strikken voor een interview hierover.