uit ADO 125

Zijn onze groengebieden in gevaar?

Met de publicatie in het Staatsblad van oktober 2003 werden er 86.500 ha grond in Vlaanderen geselecteerd als VEN gebied. In dat gebied komt de natuurontwikkeling op de eerste plaats. Een overwinning voor de milieubewegingen? 

In 1991 kondigde minister Kelchtermans de Groene Hoofdstructuur (GHS) aan. In Vlaanderen zou 335.000 ha natuurgebied worden. Zijn opvolger minister De Batselier kreeg te maken met fel protest van landbouwers. De Groene Hoofdstructuur werd opgeborgen en vervangen door het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN). Een naamsverandering die vooral een inlevering betekende: de oorspronkelijk 335.000 ha werden teruggebracht tot 125.000 ha “grote eenheden natuur en grote eenheden natuur in ontwikkeling”. Daarnaast zouden ook nog eens 150.000 ha verwevingsgebieden worden aangeduid. In een decreet werd bepaald dat de afbakening van het VEN diende te gebeuren vóór januari 2003.
Door de overheveling van de landbouwbevoegdheden naar Vlaanderen en door het aanhoudend lobby-werk van vele groepen, die zich -soms geheel onterecht- geremd voelden door de voorgestelde beperkingen, kwam er maar geen schot in de zaak. Uiteindelijk werd er een prioriteitenkaart gemaakt. 135.000 ha werden geselecteerd als VEN-gebied. Deze kaart vormde de basis voor een verdere selectie: de consensuskaart. Die selecteerde de gebieden waarvan men hoopte dat daarrond geen tegenwind te verwachten was. Het werd een kaart met 75.000 ha die al een groene bestemming hadden en van 10.000 ha (van de oorspronkelijk voorziene 38.000 ha) groene gewestplanwijzigingen. 
Met de publicatie is die 86.500 ha nu effectief VEN-gebied, al blijven er nog uitvoeringsplannen te maken voor er effectief iets op het terrein verandert. De rest van die 135.000 ha moet gerealiseerd worden in een latere fase.

Natuurverenigingen zoals De Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud zien de evolutie eerder somber in. Ze gaan uit van de vaststelling dat ca 2/3 van het totale oppervlakte VEN nu al geselecteerd is, en die overblijvende te selecteren ha volstaan eenvoudig weg niet om alle waardevolle gebieden ook te beschermen.

We citeren uit hun bezwaarschrift, bij de afbakening van het nu erkende gedeelte:
“...Een berekening leverde immers op dat (in ons werkingsgebied) 10.953 ha VEN waardig gebied aanwezig is, en dat het actuele voorstel slechts 5.546 ha betreft. Met andere woorden slechts de helft. De andere helft is zeker het beschermen waard, de nog af te bakenen 1/3 zal voor ons gebied te kort schieten. Minstens alle gebieden die op het gewestplan de bestemming natuurgebied en natuurreservaat hebben moeten in het VEN worden opgenomen, te meer omdat  deze zal omgezet worden in één of meerdere ruimtelijke uitvoeringsplannen die dan in de plaats komen van de gewestplannen.  Ook is het voor onze vereniging onaanvaardbaar dat het Heverleebos niet een VEN gebied wordt (er zijn er nog andere). Dit boscomplex heeft misschien wel een iets mindere waarde dan de andere boscomplexen in het gebied, maar in Vlaanderen blijven bossen van meer dan 600 ha een zeldzaamheid en dus het beschermen waard.”

De vereniging wil er voor pleiten de volgende fase van de VEN afbakening snel te laten doorgaan. Er bestaat immers een gevaar dat er twee soorten natuurgebieden zullen ontstaan, VEN-natuur en andere natuur.