Oud Heverlee


Oud-Heverlee, gelegen aan de oostelijke zijde van de Dijle, en ten zuiden van de Vaalbeek, is wellicht de oudste nederzetting. Er werden dan ook heel wat gebruiksvoorwerpen teruggevonden, waarvan de oudste zo’n 2500 voor Christus gedateerd werden. In de Romeinse periode kruiste de heirbaan Gembloers - Elewijt - Leuven - Mechelen, het grondgebied van Oud-Heverlee. Waarschijnlijk volgt de Waversebaan nog vrij goed dit traject. Op de geschiedenis van onze dorpen zullen we niet te diep ingaan. Laat ons volstaan met te vermelden dat Oud-Heverlee tot het jaar duizend afhing van het Luiksgezinde graafschap Bruningenrode, waarna de graaf van Leuven het voor het zeggen kreeg. Later, in 1466, werd de heerlijkheid Heverlee verkocht aan het Henegouwse geslacht van Croy, nog later aan het Duitse geslacht van Arenberg. Grote delen van Oud-Heverlee hebben hun grote natuurwaarde behouden: de alluviale vlakte langs de Dijle, met zijn drassige komgronden, was niet geschikt voor landbouw, hooguit voor beplanting met wilgen en als hooiland. Ook de oostelijke rand van deze gemeente, Heverleebos, lang het privé-jachtgebied van de hertog van Arenberg, bleef van bewoning gespaard.

Toch kunnen we al lang niet meer van een echt straatdorp spreken. Vroeger was de bewoning voornamelijk geconcentreerd langs de huidige Dorpsstraat, waarvan de omgeving van kerk en pastorie trouwens als dorpsgezicht beschermd zijn. Toch ontstond al gauw een tweede bewoningskern langs de Ophemstraat en de Bogaardenstraat.Trouwens de spoorlijn Leuven - Waver heeft er lang een tweede station gehad, ook voor de bezoekers van ‘t Zoet Water. Deze serie van vijf vijvers, en het later aangebouwde attractiepark, vormen nog altijd de voornaamste attractiepool van Oud-Heverlee. Ook het Don Bosco klooster van de paters Salesianen, is in de wijde omgeving bekend, vooral om de vacantiespeelpleinwerking die vanuit de wijde omgeving de jeugd lokt.

Architecturaal is vooral de St. Annakerk, met zijn Romaanse toren uit de elfde eeuw, en de nabijgelegen pastorie (18 de eeuw) de moeite waard. In de omgeving van het Zoet water staan nog twee mooie gebouwen:. De hagelwitte gevels van Het Spaans Dak weerspiegelen zich in de omliggende vijvers. Dit gebouw was de voormalige residentie van de heerlijkheid Vaalbeek-in-het-bos. Eertijds werd deze heerlijkheid bewoond door de familie van Wesele. De bekende grondlegger van de anatomie, Vesalius, is een beroemde telg uit dit geslacht. Later werd het een boswachterhuis, nu is het een café-restaurant. Iets verder naar Vaalbeek toe, op de zuidhelling van het Meerdaalwoud, staat de kapel van Steenbergen.(uit 1651). De buitenkant is mooi gerestaureerd., de binnenkant is minder fraai. Het 16de-eeuwse Mariabeeld, onderwerp van devotie en eindpunt van processies en bedevaarten, werd in 1975 gestolen.