Even kreeg Sint-Joris-Weert weer nationale bekendheid. Dat was geleden van de ontploffing in het munitiedepot ruim een jaar geleden. Nu werd de afbraak van de villa van Christian De Maegd, Oude Nethensebaan 2B, breed uitgesmeerd in de media.

Demaegd3.JPG (49542 bytes)Over bouwen,

verbouwen

en

afbreken

Christian Demaegd kampeert voor de plek waar eens zijn villa stond.
In de kranten kon u de details al uitgebreid lezen, dus beperken wij ons hier tot een korte weergave van de feiten. Christian Demaegd begon, eind de jaren ’70, als hobby te bouwen aan een chalet, naast de woning van zijn vader, zonder een vergunning aan te vragen. Hij was toen amper 14 jaar. Gaandeweg werd het een flinke villa…

 

Kroniek van een aangekondigde afbraak

 1970: Christian Demaegd begint te bouwen, zonder vergunning aan te vragen..

1977: definitieve goedkeuring van het gewestplan, het bouwterrein wordt als bosgebied ingekleurd. 1981: een eerste klacht van omwonenden. De villa is nog steeds in de ruwbouwfaze. Demaegd negeert het bevel om de werken stil te leggen.

1985: een nieuwe klacht, nu om het aanleggen van een zwembad naast de woning, eveneens zonder enige vergunning. Demaegd begint dan aan een regularisatieprocedure. 1986: uitspraak van de rechtbank in Leuven: Het herstel in de oorspronkelijke toestand wordt bevolen. Een dwangsom van 1000 frank per dag wordt gevorderd indien dit niet gebeurt.

1988: uitspraak van de rechtbank van beroep. Het vonnis wordt bevestigd, binnen de twaalf maanden moet de woning verdwijnen maar de dwangsom vervalt. 1998: ambtenaren van de Bouwinspectie gaan “ambtshalve” over tot de afbraak van de woning.
 

'Langs alle kanten, ook vanuit de gemeente had men mij beloofd het vonnis nooit uit te voeren,’. zegt Christian. ‘Zelfs de rechter zei dat in de coulissen, vandaar dat hij de dwangsom liet vallen’. Demaegd voelt zich een slachtoffer, en we kunnen hem enigszins begrijpen als hij zegt ‘...10 jaar geleden was de afbraak voor mij psychologisch beter aanvaardbaar geweest.’ Inderdaad, de breuk met praktijken uit het verleden is nogal radicaal. Dat verklaart natuurlijk ten dele de commotie rond deze zaak. Het wordt als abnormaal, ja zelfs onwelvoeglijk beschouwd dat een gerechtelijk vonnis wordt uitgevoerd.

Dat is ook de reactie van de lokale politici. In heel België staan er gebouwen die onrechtmatig werden opgetrokken. Aangezien nergens opgetreden werd, ging men illegaal wonen op den duur bijna als een verworven recht zien. Ook burgemeester Vandezande vindt de afbraak in Sint-Joris-Weert onrechtvaardig, en laat uitschijnen dat Demaegd enkel het slachtoffer is van een administratieve nalatigheid. “In de buurt staan er nog een vijftal woningen uit die periode, die wel vergund werden” Staan er hier ook nog woningen zónder vergunning, vroeg de journalist in Terzake: “euh...dat zou ik niet weten......ik kan niet alles weten.”, aarzelde onze burgemeester.

Daarmee raakte hij wellicht de kern van de zaak : veel burgemeesters en schepenen hebben jarenlang een gedoogbeleid gevoerd. Ze keken constant de andere kant uit, en zijn zacht uitgedrukt mee verantwoordelijk voor de ruimtelijke wanorde. Lukte het niet altijd om de bouwovertreding niet te zien, dan waren er nog verschillende uitwegen: de buren die klacht indienen paaien bv. Kwam het onverhoopt toch tot een probleem met een hogere overheid dan rekende men zonder verpinken op een regularisering of op een seponering. Kortom het belang van de eigenaar ging dikwijls voor op het belang van een goede ruimtelijke ordening.

Regularisatie: iemand bouwt, zonder vergunning of bouwt anders dan wat in de vergunning staat. Na onderhandelingen met stedenbouw wordt een vergunning aangevraagd voor wat er werkelijk staat. Wordt die goedgekeurd, dan spreekt men van regularisatie. Seponering: na klachten en processen verbaal van politie, stedebouw en andere... besluit de procureur dat er onvoldoende grond is voor vervolging. Hij moet daar zelfs geen uitleg over  geven Er komt gewoon geen proces of vervolging. Burgemeesters moeten in de eerste plaats goede huisvaders zijn, die het algemeen belang op de eerste plaats stellen. Maar als vaders moesten verkozen worden dan zouden zij slecht geplaatst zijn om orde en tucht te handhaven. Dat is voor burgemeesters niet anders, Nogal wat inwoners verwachten van hun burgemeester dat hij in de eerste plaats hun persoonlijke belangen behartigt. Vandaar een ver doorgedreven cliëntelisme en affairisme.

Helaas men kan niet naast de gevolgen kijken: op dit uittreksel uit het gewestplan (Blanden en gedeeltelijk Haasrode) zijn slechts kleine gedeeltes, de donkere zones bouwzone. Het gearceerde gebied is landbouwgebied met een hoge landschappelijke waarde, de rest is bosgebied. Wat is er sinds de invoering van dit gewestplan in 1977 allemaal bijgebouwd? In principe kon er niets meer bijkomen, dus ofwel heeft men van een achterpoortje gebruik gemaakt, ofwel is het gewoon onvergund ....We kunnen niet alles weten....Ook de gemeentelijke voetbalvelden van de Stormvogels Haasrode, en de chirolokalen liggen, vergund en wel, in dit landschappelijk waardevol landbouwgebied.

Wat we uit de fouten van het verleden zou kunnen leren is dat de Vlamingen inzake ruimtelijke ordening een harde hand nodig hebben. Het moet voor eens en voorgoed duidelijk zijn dat bouwregels er zijn om nageleefd te worden. Dat is trouwens maar rechtvaardig tegenover de overgrote meerderheid van de mensen die de regels wel respecteert.

De toekomst.

Helaas dreigt men in de toekomst van de regen in de drop te komen. Ongetwijfeld heeft u al gehoord over het Structuurplan Vlaanderen, dat inmiddels werd goedgekeurd. Dat plan moet de open ruimte effectief beschermen en de kernen van dorpen en steden meer kansen geven. Daarna moet er nog een provinciaal en gemeentelijk structuurplan volgen.

In afwachting werden alvast heel wat achterpoortjes en uitzonderingen om toch te mogen verbouwen in natuur- of landbouwgebied afgeschaft of strikt beperkt.

Nu ligt er een voorontwerp op het decreet op de ruimtelijke ordening op de ministertafel. Dat moest de concrete toepassing van deze structuurplannen mogelijk maken.

Helaas, in dat plan zitten een aantal valse noten.

In dat decreet krijgen de gemeenten een grotere autonomie om vergunningen af te leveren. De functie van gemachtigde ambtenaar van het gewest of de provincie wordt gewoon afgeschaft. De vergunningen worden, na een toetsing aan het structuurplan, voortaan toegekend door een gemeentelijke stedenbouwkundige ambtenaar....onder het rechtstreekse gezag van burgemeester en schepenen. Het verleden leert wat men daarvan moet verwachten. Een stedenbouwkundige inspecteur kan achteraf controleren of de vergunning terecht was. Hij moet als het ware steekproefsgewijs als een soort vliegende scheidsrechter de gemeenten terugfluiten als die er een potje van maken. Maar niemand gelooft dat die inspecteur in staat zal zijn om een foefelende gemeente tot de orde te roepen. Zeker de gouverneur van Vlaams-Brabant, Lodewijk de Witte, niet. In een open brief in de Standaard van 15 juli, die wij in extenso weergeven op (artikel 5), laat hij er geen twijfel over bestaan dat lokale potentaten voortaan hun gang kunnen gaan. Als die man, als eindverantwoordelijke voor de controle het zelf toegeeft...

Erger nog, de dichtgemetselde achterpoorten gaan (als dit decreet er komt) terug open. Gebouwen in landbouwgebieden en natuurgebieden kunnen in bepaalde gevallen verbouwd en vergroot worden, ja zelfs herbouwd worden. Deze verregaande versoepeling stond eerst niet in het decreet, maar werd achteraf onder druk van lobbywerk opgenomen.

Moeten de burgemeesters binnenkort niet meer met nostalgie terugdenken aan de zalige tijd toen ze afwijking na afwijking in hun dienstbetoon konden toestaan? Dat ze zelf de ruimtelijke wanorde konden organiseren? Het valt te vrezen dat met deze vergissingen een nieuwe periode aanbreekt, waar de verloedering opnieuw welig kan tieren.

Op onze web-site staat naast een aantal gebundelde oude artikels ook een discussiepagina over hetzelfde onderwerp. Graag vernamen we uw mening.