Het natuur-inrichtingsproject "Dijleland"

Dat besef is er wel al lang bij de overheid. Bij de opstelling van de gewestplannen in 1976 heeft men resoluut voor natuur gekozen in de Dijlevallei. Ook het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen stelt als hoofdfunctie natuurbehoud voorop. Europa beschermt het gebied juridisch als een "vogelrichtlijngebied". Met deze richtlijn wil men de voornaamste leefgebieden van Europese vogels vrijwaren. Verder valt een groot stuk Dijlevallei onder de Europese "habitatrichtlijn", die regels oplegt voor de belangrijkste leefgebieden van wilde planten en dieren.

In dit kader moeten we het project zien. Het gebied moet nu met daadwerkelijke ingrepen zo ingericht worden, dat de natuur weer volop kansen krijgt.

Over welk gebied gaat het precies?

Zoals je op de kaart op de voorpagina kan zien valt de oostgrens ruwweg samen met de spoorlijn Leuven-Ottignies. Maar ook het Don Bosco-domein valt erin, net zoals een gedeelte aan de Koebrug in Oud-Heverlee, en het Kouterbos aan het Zoet Water.
Een stukje bebouwing langs de Ophemstraat, het einde van de Hazefonteinstraat in Oud-Heverlee en de Pastoor Tilemansstraat in Weert vallen dan weer net buiten het projectgebied. Negentig procent van het projectgebied heeft een groene gewestplanbestemming

Maar wat wil men in dat grote gebied allemaal doen?

Dat staat natuurlijk nog niet precies op papier. Daarom dient het onderzoek tenslotte, dat nu tot adviezen moet leiden.
Wel staat in grote lijnen vast waaraan er precies gaat gesleuteld worden.

De verdroging aanpakken.

Men wil het gebied weer gaan vernatten zoals het vroeger was. Dat kan door de afwateringsgrachten af te sluiten of door het water ergens op te stuwen. Aminal zal trouwens waarschijnlijk de leigracht die destijds door de kasteelheer van Neerijse werd aangelegd om zijn kasteeltuin te kunnen aanleggen weer in de Ijse laten uitmonden. Nu loopt de leigracht onder de Ijse door en mondt pas in Korbeek-Dijle uit in de Dijle. Door het vernatten zullen er in het gebied uitgestrekte rietmoerassen en waterplassen van verscheidene hectaren komen, afgewisseld met bloemrijke graslanden en ruigtes. Kortom, de natuurlijke begroeiing komt dan terug.

De waterkwaliteit verbeteren

De waterkwaliteit van de Dijle en Ijse en Laan is al spectaculair verbeterd, ondermeer doordat Aquafin het afvalwater via collectoren naar zuiveringsstations stuurt (bv. in Neerijse en Vaalbeek). Eerder besliste de VMW al de kwaliteit van het water van de Laan, de IJse en de Nethen zover te verbeteren dat men over "drinkwaterkwaliteit" kan spreken. Men staat trouwens op het punt om te beginnen aan een gigantisch waterspaarbekken in de oude zandgroeven aan de rand van de vallei in Huldenberg.(Meer info in het archief op onze website, zie achteraan).

Bodemgebruik.

De keuze voor natuur in de Dijlevallei heeft natuurlijk heel wat gevolgen voor de gebruikers van het gebied. In de eerste plaats voor de landbouwers in de vallei. Vooral aan de overzijde, in Korbeek-Dijle en Egenhoven zijn er nogal wat boeren die vrezen dat de vernatting landbouw onmogelijk zal maken en dus de waarde van hun grond zal verminderen.
Toch zal dit project niet zoveel inpact hebben, want de "oude" beperkingen waaraan de landbouw zich moet houden wegens de bepalingen van het "vogelrichtlijngebied" en dergelijke zal sowieso de toekomst van de landbouw in dit gebied problematisch maken.
Voor de enkele jonge landbouwers en landbouwbedrijven in het gebied moeten toch oplossingen gezocht worden: ruil van gronden of aankoop van vernatte gronden.
Een gedeelte van het gebied wordt op het terrein al beheerd als natuurreservaat: het natuurreservaat De Doode Bemde. De Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud beheren het, en breiden het gebied stelselmatig uit. Momenteel telt het al meer dan 200ha. Voor het ogenblik worden grote percelen, nu nog beplant met populieren, gerooid om plaats te maken voor natuurlijke begroeiing. Populieren, die om de twintig jaar gekapt worden en weinig onderbegroeiing hebben, hebben weinig natuurwaarde en zullen plaatsmaken voor meer duurzame bebossing of andere natuurlijke begroeiingen.

Neveneffecten.

Een interessant neveneffect is dat het natuurproject zeer goed samenvalt met een ander project: het vrijwaren van Leuven tegen overstromingen; er hebben al verschillende plannen gecirculeerd hieromtrent, bv, het ophogen van de Bogaardenstraat en zo een stuw te creëren die het Dijlewater zou gevangen houden bij overstromingsgevaar. Het idee van dergelijk wachtbekken heeft men laten varen. Men heeft ervoor gekozen om de Dijlevallei als natuurlijke overstromingszone te gebruiken en in te richten. Nu denkt men aan een regelbare stuw op de Dijle in Egenhoven, die bij hoge waterstanden het debiet kan regelen. De oude spoorwegberm van de "Engelse spoorweg" , die er nooit gekomen is zou kunnen dienen als dijk.

Recreatie.

Sommige vormen van recreatie verstoren de natuur te sterk en zullen niet meer kunnen. Maar natuur en zachte recreatie gaan natuurlijk uitstekend samen. Daarom worden de enkele bestaande wandelpaden zeker behouden. De wandelpaden zullen hier en daar wel moeten aangepast worden. In de Doode Bemde is dat al gebeurd, daar kan men gebruik maken van een mooi aangelegd knuppelpad, dwars door het weiland. Het "Dijlepad"- fietspad dat nu aan de universiteitscampus, langs Egenhovenbos, naar Korbeek-Dijle voert, krijgt waarschijnlijk een verlenging. Via een nieuw fietspad zal men achter de huizen langs de Nijvelsebaan-Langerodestraat kunnen doorfietsen tot
Neerijse en Loonbeek. De aartsgevaarlijke Nijvelsebaan zal men dan eindelijk kunnen vermijden. Het juiste tracé van dit fietspad ligt nog niet vast. Ook hier lieten buurtbewoners al proteststemmen horen. Fietsers langs de achtertuin, sat is een aantasting van privacy, weet je wel.

En niet te vergeten, als het project gerealiseerd zal zijn, dan zal de natuurlijke rijkdom de streek veel attractiever maken voor de wandelaar: ijsvogels en oeverzwaluwen zullen kunnen broeden in de steile rivieroevers en jagen bij de heldere waterlopen. Wintertalingen zullen de oeverplanten langs de waterpartijen opzoeken en bronlibellen zullen patrouilleren boven de snelstromende beekjes op de valleihellingen.

Besluit.

Maar zover zijn we natuurlijk nog lang niet; er zal eerst nog heel wat water door de Dijle moeten stromen voor het zover is. Hopelijk schatten overheid en bevolking de kansen die dit project biedt naar waarde en laat men de kortzichtigheid, en kortetermijnvisie niet primeren...

Lees ook het volgende artikel over dit project: feiten en geruchten, inspraak en uitspraken

Meer info

De folder

over dit project werd aan huis aan huis bedeeld, maar is ook te verkrijgen op het gemeentehuis.

Op deze web-site

naast de algemene info vind je onder natuur ook volgende specifieke artikels:
- Natuurminnaars voelen nattigheid: 
- Drinkwaterbekken schuift op:
- Doode Bemde dra drassiger:
- De Dijle, nobele onbekende:

ADO CD-ROM   wandelen en fietsen in het Dijleland  (Zie onze startpagina)

Langs de mooiste vijvers van Oud-Heverlee: deze wandeling loopt helemaal door het betrokken gebied. Door de werken aan de oevers is het gedeelte aan "het zilvermeer"nu erg modderig. Laarzen noodzakelijk!
In de voetsporen van Charlepoeng: door de Doode Bemde naar Neerijse en verder.

De Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud:

Hun info-centrum biedt een schat aan informatie. Wie lid wordt blijft op de hoogte via het ledenblad "Tijdingen"